Dziś wracam do tematyki związanej z orzeczeniem rozwodu. W poprzednich wpisach uwagę poświęciłam kwestii winy w rozkładzie pożycia. Zapraszam do przypomnienia sobie ich treści. Dzisiaj natomiast skupię się na obligatoryjnym (o ile strony posiadają małoletnie dzieci) elemencie wyroku rozwodowego, jakim jest orzeczenie co do władzy rodzicielskiej.
1. Jakie są możliwe rozwiązania co do władzy rodzicielskiej?
W zależności od okoliczności danej sprawy sąd orzekając rozwód może:
– powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom;
– powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego z nich do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka;
– pozbawić władzy rodzicielskiej jedno lub oboje rodziców;
– zawiesić władzę rodzicielską jednego lub obojga rodziców.
Dokonując tego rozstrzygnięcia sąd musi wziąć pod uwagę dobro dziecka oraz interes społeczny.
2. Władza obojga rodziców – jak to się robi?
Takie orzeczenie zapadnie obligatoryjnie wyłącznie w sytuacji, gdy:
– małżonkowie przedstawili pisemne porozumienie dotyczące sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej i kontaktów z dzieckiem;
– porozumienie to jest zgodne z dobrem dziecka.
W przypadku braku porozumienia sąd rozstrzygnie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej na podstawie art. 58 § 1a kro. Zgodnie z jego brzmieniem sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu małżonkom, uwzględniając prawo dziecka do wychowywania przez oboje rodziców. Może to nastąpić, jeśli będzie zgodne z dobrem dziecka. Sąd musi dokładnie zbadać wszystkie okoliczności związane z relacją pomiędzy małżonkami, a dzieckiem i troską każdego z nich o jego dobro. Sąd musi być przekonany, że dotychczasowa sytuacja rodziny pozwala wnioskować, że pomimo rozwodu rodzice będą w stanie prawidłowo wspólnie wykonywać władzę rodzicielską.
3. Powierzenie wykonywania władzy jednemu z rodziców.
Powierzając wykonywanie władzy jednemu z małżonków, sąd musi dokładnie określić uprawnienia i obowiązki, które będą przysługiwać drugiemu z nich. Taki bowiem rodzic nie jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, ale posiada uprawnienia i obowiązki tylko w takim zakresie, jaki ustali sąd. W związku z tym sąd nie może orzekać w tym zakresie abstrakcyjnie. Zakres uprawnień i obowiązków rodzica musi być wskazany jak najbardziej konkretnie. O jakie decyzje może tu chodzić? Przykładowo: związane ze zmianą miejsca pobytu dziecka, sposobem leczenia, wyborem szkoły i kierunku kształcenia, czy wakacyjnym wypoczynkiem. Jeśli byli małżonkowie nie będą w stanie dojść do porozumienia w którejś z dziedzin, co do których oboje pozostają przy władzy, spór rozstrzyga sąd opiekuńczy.
4. Pozbawienie władzy rodzicielskiej.
W wyroku rozwodowym sąd może jednocześnie orzec o pozbawieniu obojga lub jednego z rodziców władzy rodzicielskiej. Orzeczenie w tej sprawie wydaje wspomniany sąd, jeżeli:
– władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody,
– rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka,
Sąd może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej, jeżeli mimo udzielonej pomocy nie ustały przyczyny ograniczenia władzy rodzicielskiej, a w szczególności gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem.
5. Zawieszenie władzy rodzicielskiej.
W wyroku rozwodowym sąd może także orzec o zawieszeniu władzy rodzicielskiej obojga lub jednego z rodziców. Rozstrzygnięcie takie zapada w razie przemijającej przeszkody we władzy rodzicielskiej.
Na marginesie zaznaczę, że wina w rozkładzie pożycia nie powoduje pozbawienia małżonka władzy rodzicielskiej, jej zawieszenia ani ograniczenia. Niemniej stwierdzenie winy małżonka nakłada na sąd obowiązek starannego zbadania, czy będzie on po rozwodzie sprawował władzę rodzicielską zgodnie z dobrem dziecka oraz interesem społecznym.
W kolejnym wpisie przeanalizuję temat opieki naprzemiennej. Zapraszam do śledzenia bloga, a w razie pytań – do kontaktu z naszym zespołem.
