Kontynuując tematykę związaną z rozliczeniem konkubinatu dziś skupię się na koncepcji zniesienia współwłasności. W jakich sytuacjach można się do niej odwołać? Jakie są ograniczenia w jej zastosowaniu? Odpowiedź znajdziecie Państwo poniżej. Zapraszam do lektury.
1. Zniesienie współwłasności, czyli?
Zgodnie z art. 210 kc każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć. Przedłużenie można ponowić. Każdy ze współwłaścicieli może żądać, aby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej. Nie można dokonać podziału, jeśli byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. W ostatniej kolejności przedmiot współwłasności może zostać sprzedany, a kwota podzielona pomiędzy współwłaścicieli stosownie do ich udziałów.
2. Kiedy zniesienie współwłasności w rozliczeniach między byłymi konkubentami?
Można znieść współwłasność tych przedmiotów i nieruchomości, które konkubenci nabyli na współwłasność w czasie trwania związku. Jak wynika z wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24.03.2016 r., sygn. akt I ACa 1068/15 “rozliczenie według przepisów o zniesieniu współwłasności następuje, jeśli [byli partnerzy] gromadzili wspólne oszczędności i nabywali z nich oznaczone rzeczy.”
3. Kiedy nie można powołać się na przepisy o zniesieniu współwłasności?
Stanowisko sądów w tym temacie jest już ugruntowane. Przepisy o zniesieniu współwłasności nie mogą być wyłączną i jedyną podstawą rozliczeń majątkowych po ustaniu konkubinatu. Zwłaszcza jeśli jeden z byłych partnerów dokonał nakładów na majątek drugiego. Należy wtedy wystąpić z odrębnym roszczeniem o zapłatę – z tytułu rozliczenia nakładów lub z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. O tym w kolejnych wpisach.
4. Czy zawsze podział następuje po połowie?
Nie. W czynności prawnej będącej podstawą powstania współwłasności powinno się także określić wysokość udziałów. Oznacza to, że każdy z partnerów powinien wskazać w jakiej części nabywa współwłasność przedmiotu czy nieruchomości – stosownie do udziału w cenie. Jeśli pojawią się trudności w określeniu ich wielkości zastosowanie znajdzie art. 197 kc. Wynika z niego domniemanie równości udziałów.
