Kontynuując temat rozliczeń między byłymi konkubentami dziś przybliżę Państwu koncepcję opartą na umowie pożyczki. Pisałam już o umowie konkubenckiej, zniesieniu współwłasności i rozliczeniu nakładów na majątek byłego partnera. Jak wykazać, że byli partnerzy zawarli umowę pożyczki? Jakie obowiązki na nich ciążą? Odpowiedź znajdziecie Państwo we wpisie. Zapraszam.
1. Forma umowy pożyczki.
Zgodnie z art. 720 kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Biorący zaś zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.
Co to oznacza w praktyce?
Pożyczka jest umową konsensualną i dwustronnie zobowiązującą. Obie strony muszą wyrazić chęć jej zawarcia, a także obie przyjmują na siebie określone obowiązki. Pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść na własność pożyczkobiorcy określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Natomiast zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
2. Jak wykazać, że pożyczyłam byłemu partnerowi pieniądze?
Jeśli chcę, aby były partner zwrócił mi pożyczone pieniądze lub przedmioty muszę wykazać, że zawarliśmy umowę pożyczki. Jak? W szczególności muszę udowodnić, że były partner zobowiązał się zwrócić otrzymaną kwotę. Przekazywanie środków pieniężnych może się odbywać w oparciu o wiele różnych czynności prawnych. Ponadto może ono następować także bez podstawy prawnej (o czym bliżej w kolejnych wpisach). Obowiązujące przepisy nie przewidują domniemania, zgodnie z którym przekazanie środków pieniężnych następuje na podstawie umowy pożyczki. Jeśli więc nie zawarłam z byłym partnerem umowy pożyczki w formie dokumentowej przydatne będą wszelkie inne dowody, które pozwolą wykazać jej zawarcie (por. wyrok Sądu Rejonowego w Łodzi z 18.01.2017 r., sygn. akt XVIII C 2932/16).
Co to jest forma dokumentowa?
Do zachowania takiej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. Zgodnie natomiast z przepisem art. 77(3) kc dokumentem jest nośnik informacji, umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. Dokumentem w tym rozumieniu może być zatem np. wiadomość e-mail, faks, wiadomość SMS lub MMS, nagranie video, nagranie audio lub audio-video. Dodatkowo formę dokumentową zawarcia umowy pożyczki ustawa zastrzega dla celów dowodowych. Oznacza to, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności.
Jak zatem udowodnić zawarcie umowy pożyczki?
W świetle art. 74 § 2 kc przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania stron na fakt dokonania czynności jest dopuszczalne m.in. w sytuacji, gdy przedstawiony zostanie dokument dający podstawy do przypuszczeń, że czynność została dokonana (tzw. początek dowodu na piśmie). Może to być np.: potwierdzenie przelewu o tytule pożyczka lub zwrot pożyczki. Nadto należy pamiętać, że otrzymanie pożyczki podlega opodatkowaniu podatnikiem od czynności cywilnoprawnych. Dowodem na zawarcie umowy pożyczki może być zatem złożenie deklaracji PCC‑3 i zapłata stosownego podatku.
